KURBAN BAYRAMI NEREDEN GELİYOR?

Her yıl kutladığımız Kurban Bayramı nereden geliyor?

Ne amaç taşımaktadır?

Önce bunu açıklamakla başlayalım.

Kurbanın kelime anlamı “Allah’a yakın olmak” tır.

Kurban kesmek ise, kişinin Allah’a olan inancını ve itikadını göstermeyi amaçlamaktadır.

Ancak Kurban’ın diğer bir yönü de daha bulunmaktadır. O da insanlar arasında dayanışma ve yardımlaşmayı sağlamaktır.

Özellikle et bulamayan ya da onu alamayacak durumda olan yetim ve yoksulları doyurmayı da kapsamaktadır. Buradaki hedef, geliri iyi olanların kurban aracılığı ile gelirlerinden yoksullara pay vermesidir. Kısaca kurban kesmek, toplumda yardımlaşma ve dayanışma ruhunu canlı tutar. Sosyal adaletin gerçekleşmesine katkıda bulunur.

Bu nedenle, herkesin kurban kesme zorunluluğu bulunmamaktadır. Maddi durumu iyi olanlar bunu yerine getirebilirler.

Bu bilgilerden sonra kurban kesmenin kısa bir geçmişini verebiliriz. 

Kurban kesmenin Hz. İbrahim’den geldiği belirtilse de Adem Peygamberden bu yana kurban kesme uygulamalarının çok eskiye dayandığı, diğer dinlerde ve inançlarda da yer aldığı belirtilmektedir.

İslam coğrafyasındaki kurban kesme ise, Hz. İbrahim’e dayanmaktadır. Kur’an’daki ayetlerden ve tarihi bilgilerden kurban kesme şöyle anlatılmaktadır:

Önce Kur’an’daki ayetleri verelim:

SAFFAT SURESİ 107. Ayet: “Biz İbrahim’e büyük bir kurbanlık vererek, onu (İsmail’i) kurtardık.”

HAC SURESİ 28. Ayet: “Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanları, belli günlerde kurban ederken O’nun (Allah’ın) adını ansınlar. Siz de onlardan yiyin. Yoksulu, fakiri de doyurun.”

Tarihi kayıtlardaki Kurban kesme ise, şöyle belirtilmektedir:

Hz. İbrahim’in ilk eşi olan Sara’nın uzun süre çocuğu olmaz. Bunun üzerine Hz. İbrahim ikinci eş olarak Hacer hanımla evlenir. Hz. İbrahim bu evliliği yaptıktan sonra ilk doğacak erkek çocuğunu Allah’a adak olarak kurban edeceğini taahhüt eder.

Bir yıl sonra Hacer Hanım bir erkek çocuk doğurur. Adını İsmail koyarlar. İsmail yedi yaşına geldiğinde, Hz. İbrahim Allah’a verdiği sözü yerine getirmek için İsmail’i uzak ve ıssız bir yere götürür. Burada İsmail’in ellerini, ayaklarını ve gözlerini bağlar. Hz. İbrahim tam İsmail’i kurban etmek üzereyken, Allah tarafından Sema’dan (gökten) Cebrail aracılığı ile kendisine bir koç gönderilerek, İsmail’in yerine bu koçun kurban edilmesi istenir.

Hz. İbrahim de bunun üzerine İsmail’in ellerindeki ve ayaklarındaki bağları çözer ve Allah tarafından gönderilen koçu kurban eder. Böylece Allah’a verdiği taahhüdünü yerine getirme sınavından başarıyla çıkmış olur.

Bu olaydan sonra İbrahim’i dinlerde, yani Musevilik’te, Hrıstiyanlık’ta ve İslamiyet’te kurban kesmek bir inanç, bir gelenek olarak bugüne kadar devam etmiştir. Bu adağın yerine getirilmesi nedeniyle, daha sonraları kurban kesme (tığlama) bir bayram olarak kutlanmaya başlanmıştır.

İslam dinindeki Kurban Bayramı kısaca bu şekilde oluştu.

Kurban Bayramı’nda adak olarak tığlanacak hayvanlar, koyun, keçi, sığır ve deve olarak ifade edilmiştir.

Koyun ve keçilerde bir hisse, sığır ve devede ise, en fazla yedi hisse ile katılım olacağı belirtilmiştir.

Kurban edilecek hayvanların sağlam ve bakımlı olması gerekmektedir. Kurban kesileceği (tığlanacağı) zaman tekbir ve dua eşliğinde yapılması gerekir.

Alevi kaynaklarına göre bu tekbir-dua şöyle yapılmalıdır:

KURBAN TEKBİRİ-DUASI

“Kurbanı Halil, Fermanı Celil, Tığ-ı Cebrail, İtaat-ı İsmail”

“Allah-ü Ekber… Allah-ü Ekber… Allah-ü Ekber…”

“Eşhedü en La İlahe İllallah Allah-ü Ekber…”

“Ya Allah, Ya Muhammed, Ya Ali…”

“Pirimiz Hünkar Hacı Bektaş Veli…”

“Diyelim gönül birliği ile Allah… Allah…”

Kurbanlarınızın ve dualarınızın kabulü dileği ile…