Ebrunun, Buhara’dan Amsterdam’a yolculuğu

Burhanettin CARLAK / HOLLANDA

Amsterdam Yunus Emre Enstitüsü ebru sanatçıları Okan Akın, Yusuf Akkaya ve Cuma Eser’in girişimleri ile, Özbekistanlı sanatçı Raim Hakimov’un ebrulu resimlerini sergiledi.
Çok sayıda sanatseverin ziyaret edip zevkle izledikleri sergi, bugün kapılarını kapatıyor.


Özbekistan Hollanda konsolosu Zafar Muhtorov Yunus Emre Ensitüsünü ziyaret ederek hem sanatçı Hakimov’a hem de emeği geçenlere teşekkür etti.

Ebrunun Semerkant’dan İstanbul’a, oradan da Amsterdam’a göç serüveni anlatan Okan Akın, Yusuf Akkaya ve Cuma Eser, geçtiğimiz yıl Özbekistan’da özürlü çocuklara, götürdükleri ebru malzemeleri ile bir hafta boyunca ebru workshop çalışması yaptırdılar.

‘İpekyolu İncisi Özbekistan’ isimli Hollandaca hazırladığım kitabımda, Yusuf Akkaya’dan, ebrunun kökeni hakkında bir makaleye yer vermiştim. Özbekistan’ı anlatan ilk kitap olması nedeni ile, bir çok Hollanda kütüphanesinde de raflarda yerini aldı.

10 Şubat 2020’de, Volkskrant gazetesinde, Aybala Carlak’ın, ebru ile ilgili 4 sayfa inceleme yazısı yayımlamış, Özbekistan kökenli sanatın, tasarım ülkesi Hollanda’da ne denli endüstriyel bir metaya dönüştüğü irdelenmişti.
29 Şubat 2020’de, İlhan Karaçay köşesinde ebru konusunu usta üslubu ile işlemiş farklı boyutlarını öne çıkarmıştı. (Bu haberi altta bulacaksınız)

Su yüzeyindeki natürel boyalar, büyülü, bir o kadar da sisli bir devrin göç hikayesi aslında. Ebru’nun yanı sıra, minyatür, tezhip, hat ve benzeri sanatlar, insanın kitaba, dolayısı ile medeniyete olan aşk terennümü gibidir.

Kağıt ve kağıt sanatlarının bir çoğunun anavatanının, Maveraünnehir (nehir ötesi – Transoxanië) bölgesi olduğu bilinir. Seyhun ve Ceyhun’un döküldüğü Aral denizi gibi, medeniyetimiz, kurudukça kuruyor gözükse de, bağrında halen altın çağların iksiri var.

Altın Miras

Semerkant kağıdı, iki bin yıl süren, İpek Yolu üzerinden dünyaya dağılmış, bilim ve sanatın, sıradan halka ulaşabilirliğine imkan vermiştir. Günümüzdeki internetin fonksiyonunu benzetmek mübalağa olmaz.


Türkler de, topluca İslam’a geçişinin başlangıç noktası Talas savaşında (751), Çinli esirlerden, özgürlüklerine karşı kağıt ve ipek sanatını öğrenmişler. Bedir savaşında okuma yazma öğreten esirler gibi yıkım değil, imar esas alınmış. Bu sayede Çin mallarının geçtiği güzergah olmanın ötesinde, doğrudan üretim, hatta markalaşma başlamış. Bölge zenginleştikçe medreselerin sayısı artmış. O medreselerin girişlerinde, ‘bilim müslüman erkeğe ve kadına farzdır’ yazıları asmışlar.

 

Yaptığı deneysel çalışmalarla “Ebru” tekniği konusunda modern tarzda yeni teknikler bulup uygulayan Raim Hakimov 2012 yılında bulduğu bu tekniği ayrıntılarıyla anlatan
“Abri-Bahor, Ebru Baharı” isimli bir kitap yayımladı.

1951 yılında Özbekistan’ın Buhara şehrinde doğan Raim Hakimov 1968 – 1975 yılları arasında, Taşkent Cumhuriyeti Güzel Sanatlar Akademisi’nde sanat eğitimi aldı. Akabinde Buhara Devlet Pedagoji Enstitüsüne girerek oradan sanat eğitimcisi olarak mezun oldu. Yine aynı enstitüde sanat eğitimcisi olarak çalışmaya başladı. Eş zamanlı olarak kendi atölyesinde de resim çalışmalarına devam etti.

Raim Hakimov “Masal Diyarına Yolculuk” isimli bu sergisinde kendi hayal dünyasıyla bizi buluşturuyor. Klasik uslupta yaptığı resimlerde, Özbekistan’ın ve özellikle Buhara ve Semerkant şehirlerinin kadim kültürünü, tarihi dokusunu, insanını ve eşsiz doğasını görmek mümkün. Raim Hakimov klasik resim tekniği ile ebru tekniğini birleştirdiği eserlerinde, hayal dünyasın zenginliğini zirveye taşıyor.

Sanat elçimiz Okan Akın

Amsterdam’da yaşayan sanatçı Okan Akın, NDSM-plein 67’deki galaresindeki sanat faaliyetleri olmak faaliyetleri olmak üzere, birçok uluslararası sanat faaliyetine imza attı ve Hollanda’da ebru sanatçısı yetiştirdi. Yusuf Akkaya, fotoğraf, tekstil ve vazolar üzerinde ebru denemeleri yaparak, ebrunun endüstriye kazandırılması için girişimlerde bulundu. Cuma Eser, Hollanda’nın doğu bölgesinde başta yaşlı ve engelliler olmak üzere, ebru çalışmaları yapıyor. Nisan ayında Hogeschool Windesheim’da da Cuma Eser, Yusuf Akkaya ve Kenan Altıparmak’ın ortaklaşa olarak ebru tanıtım günleri olacak.

Ali Şir Nevai Özbek Kültür Merkezi

Hollanda’da Türk boy ve akraba topluluklarından azımsanmayacak kadar dernek ve vakıf dernek, kendi bölgelerinin kültürünü yaşatma ve tanıtma çabası içinde. Bunlara gazeteci-yazar Sharif Ahmedov’un kurduğu Ali Şir Nevai Özbek Kültür Merkezi de katıldı. Tıpkı bir Yunus Emre Ensitüleri gibi yurt dışında Özbekistan’ı tüm değerleri ile tanıtımı için ilk adımlarını attı bile.