Buldan Belediyesi türbe ve yatırları restore ettirecek

Yazar Afatoğlu: Denizli Alevî Bektaşî merkeziydiHaberi görüntüle

Deniz, kum, güneş merkezli, sahil bölgeleri odaklı turizm hareketlerinin günden güne eski çekiciliğini kaybederken, alternatif turizm çeşitlerine olan ilginin arttığını, ülkemiz ve dünya insanlığının günümüzde kaybettiği ruhi, ahlaki ve inanç değerlerinin Anadolu Türk İslam tarihinin kökünde mevcut olduğunun bilinciyle projeler ürettiklerini söyleyen Buldan Belediye Başkanı Mustafa Şevik, tarih ve kültür turizminin merkezi olan Buldan’da inanç turizminin de alt yapısını oluşturmak için yeni bir çalışma başlattıklarını açıkladı.

Belediye Başkanlığı yaptığı 2007-2014 ile 2019-2024 dönemlerinde hayata geçirdikleri turizm yatırımları, sokak sağlıklaştırması ve restorasyon uygulamalarıyla Buldan’ı bölgenin tarih ve kültür turizminin merkezi haline getirdiklerini vurgulayan Başkan Şevik, bu dönem inanç turizmine de önemli destek verdiklerinin altını çizdi.

İlçe sınırları içerisinde 35’e yakın türbe, evliya ve alim mezarının bulunduğunu açıklayan Başkan Şevik, “İlk olarak ilçe merkezinde Çarşı ve Süt Dedesi’nin kabirlerinin yerini tespit ettik ve çevre düzenlemesi, bilgilendirme levhasıyla ziyarete açtık. Ardından asıl adı Ayşe olan Hacı Aşa Türbesi ve hemen yanında bulunan Şeyh Mustafa Karatosunoğlu’na ait kabri yeniledik, çevre düzenlemesini yaparak ziyarete açtık. Kumralı Dedesinin mezarının çevre düzenlemesini yaparak, hayırsever vatandaşımızın desteği ile mescit inşa edildi. Ayrıca 20’in üzerinde evliya ve alim kabrini tespit ederek, koruma altına aldık” dedi. 

Buldan’da, inanç turizmine destek amaçlı, bir çok evliya ve alim mezarlarına bilgilendirme ve yön levhalarıyla da ulaşım kolaylığı sağlandı.

EMİR SULTAN TÜRBESİ RESTORASYON PROJESİ HAZIR

Yenicekent Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve bölgeyi fetheden Selçuklu Komutanlarından birine ait olduğu bilinen Emir Sultan Türbesi’nin etrafında arkeolojik kazı çalışması gerçekleştirdiklerini hatırlatan Başkan Şevik, Denizli Müzeler Müdürlüğü işbirliğinde gerçekleştirilen kazı çalışmalarında 30 adet Müslüman mezarın gün yüzüne çıkartıldığını, Türbenin rölöve, restorasyon ve çevre düzenleme projesini hazırlanarak Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na sunulduğunu açıkladı. 

BULDAN’DA TÜRBE, YATIR, EVLİYA VE ALİM MEZARLARI

Buldan Belediyesi’nden yapılan açıklamada, ilçede bulunan türbe ve yatırlar şöyle sıralandı:

1. Hacı Aşa: Buldan’ın ilk kadın evliyası olan  ve asıl adı Ayşe olan Hacı Aşa Türbesi  Vakıf Alanı içerisinde bulunuyor.  Günümüzde, evlilik çağındaki gençler kısmetlerinin açılması, çocuğu olmayan aileler ise çocuk sahibi olmak için Hacı Aşa Türbesi’ni ziyaret edip, dua ediyor.

2. Emir Sultan Türbesi: Yenicekent Mahallesi sınırları içerisinde bulunan Emir Sultan Türbesi; Bölgeyi fetheden Selçuklu Komutanlarından birine ait olduğu biliniyor.

3. Hazreti Hamza Peygamber (A.S.) Kabri:  Bostanyeri Mahallesi sınırları içerisinde bulunuyor. İsrailoğullarından olup milattan 800 sene önce Mekke’den 90 kişi ile Hz. Musa dinini yaymak için yola çıkmış, Anadolu’ya gelince Buldan civarında yerli halk tarafından 47 yaşında şehit edilmiştir.

4. Köfün Dede: Aslen Orta Asya Horasan Türklerindendir. Asıl adı Ömer, 98 sene yaşamış, miladi 1538 senesinde vefat etmiştir. Nakşi tarikatından NAZ makamındadır. Mesleği hocalıktır. Buldan evliyalarının reisidir. (En yüksek makama ulaşandır.) Çocuğu olmayanlara maneviyattan yardım eder. Kabri Buldan asri mezarlığının 800m kuzey doğusu, Toki konutlarına 400, asfalta 150 m uzaklıktadır. Köfün dede Anadolu’ya, İran’ın Kufe şehrine uğrayarak geldiği için bu lakapla anılır.

5. Kumralı Paşa Dedesi: Asıl adı Kumral Ali Paşadır. Rütbesi Albay alay komutanıdır. Miladi 1225 senesinde, Bizanslılarla yapılan savaşta şehit olmuş, Buldan’a İstanbul tarafından gelmiş Denizli’de kabri bulunan Mehmet Gazi ve Server Gazi ile aynı akıncı birliği içinde gelmiştir. Kabri Sazak dağı tepesinde Bostanyeri Mahallesi’ndedir.

6. Seyit Ali Dedesi: Peygamberimiz soyundan, Hz. Hüseyin soyundan, baba tarafından Horasan Türklerinden olup Miladi 1516 senesinde 73 yaşında vefat etmiştir. Mesleği çobanlıktır. Kabri helvacılar mahallesindedir.

7. Tekke Dedesi: Adı Ali Rıza, Orta Asya Türklerinden olup mesleği hocalıktır. Miladi 1615 senesinde 82 yaşında vefat etmiştir. Kabri Tekke bağları içindedir.

8. Yayla Dedesi: Horasan Türklerinden olup asıl adı Veli’dir. Mesleği çobanlıktır. Miladi 1648 senesinde 69 yaşında vefat etmiştir. Kabri Süleymanlı Yayla Gölü kenarındadır.

9. Bahçeli Dede: Asıl adı Mehmet, Hindistan’dan gelmiş, mesleği dokumacı, Miladi 1626 senesinde 72 yaşında vefat etmiştir. Kabri Girne mahallesin-Toprakçı Kaşı Mevkiinde.

10. İçme Dedesi: Adı İbrahim, mesleği tüccar, Miladi 1598 senesinde vefat etmiştir. Kabri Bostanyeri köy yolu kenarı, madensuyu kaynağı yanı.

11. Çarşı Dedesi: Adı Ali Rıza, Horasan Türklerinden, mesleği çobanlık Miladi 1748 senesinde vefat etmiş, çocuğu olmayanlara maneviyattan yardımcı. Kabri çarşı camii giriş kapısı 50m karşısı.

12. Süt Dedesi: Asıl adı Ali, 63 sene yaşamış, miladi 1648 senesinde vefat etmiş, mesleği çobanlıktır. Bebeğine sütü gelmeyenlere maneviyattan yardımcı, bu durumda ki insanın kabir yakınında helva-ekmek dağıtması gerekir. Kabri Zafer okulunun 30m doğusu.

13. Bakacak Dedesi: Adı Ömer, Horasan Türklerinden, Miladi 1718 senesinde 81 yaşında vefat etmiştir. Yörüktür, mesleği çobanlıktır, tahsilini Mısır’da yapmış. Kabri yayla yolu kenarı.

14.  Haceli Dedesi: Adı Süleyman, mesleği esnaf, 1620 doğumlu 92 yaşında vefat etmiştir. Kadiri tarikatında. Kabri Göğüs Hastalıkları Hastanesi batısındaki tepede.

15. Karatosun Ahmet Dede: (1830-1916) Eğitimini İzmirde yapmış, Kadiri tarikatına katılmış, belirli merhaleler aldıktan sonra  Buldan’a gelmiş. Buldan’a geldikten sonra Bahçeli dedenin talebelerinden Gayretli Ahmet babadan talebe olarak ders ve icazet almıştır. Talebe yetiştirir, dersler verir, Yıkıklar camiinde ders verirmiş. 1916’da vefat edince, talebe yetiştirdiği odaya gömülmüştür. Bursa mahallesi 1964’te heyelanda kayınca Karatosun Ahmet dedenin kabri 1967 yılında kaldırılarak Buldan asri mezarlığına, ana giriş kapısı sağdan ikinci yol 50m ileri sağda gömülüdür.

16. Hacı Ali Baba: Ölüm 1341/1925 Kabri Helvacılar mahallesindeki türbesinde.

17. Saraç Dede: (Seyfi Baba) Asıl adı Halil (1855-1958) Kadiri tarikatında, Karatosun dede talebesi. Kabri Asri kabirlikte büyük havuza yakın.

18. Ama Hoca: Asıl adı Mehmet Bakır, Konya Ermenek’ten Alaşehir’e gelmiş oradan Buldan’a geliyor.  Dört sene kalıyor. İzmir Bornova’ya gidiyor. Birkaç sene sonra da Ödemiş’e gidiyor. Kabri Ödemiş mezarlığındadır. Ekberi tarikat şeyhidir. Peygamberimiz soyundan, Seyit olur.

19. Derviş Mehmet: 1339/1923-2006 yıllarında yaşamış, 83 yaşında vefat etmiştir. Kabri Buldan Asri mezarlığında büyük havuz kenarındadır.

Buldan’da ayrıca, haklarında ayrıntılı bilgi elde edilemeyen diğer yatırlar da şöyle:

Uzun Dede, Haydar Dedesi,  Reşat Efendi,Kocagöl Dedesi, Bialan Dede, Akgedik Dede, Mamara Dede, Hamambükü Dede,  Kayraklı Dede,  Gazardı Dede Türbe, Kurtbaba, Kuşbaba, Kızıldede, Çavuşoluk Dede, Erenler Dede, Kırbıyık Dede, Çamköy Dede, Büyük Tekke Türbe, Durmuş Dede.