Alevi inancının köklü çınarı: Yanyatır Ocağı

Ahmet Uğurlu Dede: Sizin de sonunuz aynı olacaktır!Haberi görüntüle

Yanyatır Ocağı, Türkiye'deki Tahtacı Alevi topluluğunun en önemli inanç merkezlerinden biri olarak kabul edilir.

Tarihi ve kültürel derinliğiyle dikkat çeken bu ocak, Alevi-Bektaşi geleneğinde önemli bir yere sahiptir.

TARİHİ KÖKENLER VE KURULUŞ

Yanyatır Ocağı, kökeni Horasan’dan gelen Çobanlı aşiretine dayanan ve piri Dur Hasan Dede tarafından kurulan bir ocak olarak biliniyor.

Ocağın piri olarak bilinen Durhasan Dede, Adana’nın Ceyhan ilçesine bağlı Durhasandede (eski adıyla Evci) köyünde yaşamış ve burada türbesi bulunmaktadır.

Durhasan Dede’nin torunu Hızır Dede, obasıyla birlikte 1800’lü yılların başında Narlıdere’ye yerleşerek burayı Yanyatır Ocağı’nın merkezi haline getirmişti.

İNANÇ VE RİTÜELLER

Alevi Bektaşiliğin bir kolunu oluşturan, özellikle orman işçiliğiyle uğraşan ve Toroslar, Ege, Akdeniz ile Batı Anadolu'da yoğun olarak yaşayan “Tahtacılar”ın inanç ritüelleri hem Alevi-Bektaşi geleneğini hem de kendilerine özgü doğayla iç içe yaşamın etkilerini yansıtır.

Cem, Tahtacı Alevileri'nin en kutsal ibadet biçimidir. Dara durma (baş okutma), töreni de, Tahtacı Alevilerin en önemli ritüellerindendir.

Tahtacıların inancı doğayla bütünleşmiştir. Ağaçlara, dağlara, pınarlara saygı gösterilir. “Kutsal ağaç kesilmez” anlayışı vardır. Kesilecek ağaç için mutlaka rızalık duası okunur. Ayrıca, Tahtacı mezarları genellikle orman içinde yapılır, mezar taşlarında ağaç ve çiçek motifleri bulunur.

Bu ritüeller, bireylerin topluluk içindeki konumlarını pekiştiren ve inançlarını derinleştiren önemli uygulamalardır.  

KÜLTÜREL MİRAS VE GÜNÜMÜZDEKİ ÖNEMİ

Yanyatır Ocağı, Tahtacı Alevi topluluğunun kültürel mirasını günümüze taşıyan önemli bir yapıdır.

Ocağın bulunduğu Narlıdere, İzmir ve çevresindeki en eski Alevi yerleşimlerinden biri olarak bilinir.

Günümüzde de Yanyatır Ocağı, Alevi-Bektaşi geleneğinin yaşatılmasında,  toplumsal birlikteliğin sağlanmasında ve gelecek nesillere aktarılması konusunda önemli bir rol oynamaktadır.